PRÓBNA PIĘCIOZŁOTÓWKA " KONSTYTUCJA"

nabializm

Artykuł Tadeusza Kałkowskiego

PRÓBNA PIĘCIOZŁOTÓWKA „ KONSTYTUCJA” Z R. 1925. Rewers:Polonia, siedząca w prawo. Prawa ręka wsparta na tarczy z Orłem, lewa spoczywa na księdze konstytucji, którą podaje jej stojący przed nią młodzieniec. Pod tarczą snop zboża i sierp. Dołem w odcinku: PIĘĆ 5 ZŁOTYCH 5. Obwódka zewnętrzna perełkowa. Srebro, średnica 37,0 mm, ciężar 24,86 g.

W latach 1922 – 1923, w których wybito pierwsze próbne monety w walucie markowej, o oddaniu tych monet do obiegu nie mogło być już mowy. W drugim półroczu 1923 r. marka polska znajdowała się w końcowym okresie inflacji, zakończonej na wiosnę r. 1924 zmianą waluty markowej na złotową.
Nowa waluta złotowa wprowadzila od razu do obiegu pełną serię monet. Skoro już jednak zaczęliśmy mówić o monetach próbnych – skończmy ten temat. Próbne monety złotowe wybite przez mennicę państwową Polski międzywojennej tworzą same dla siebie piękną i bardzo cenną kolekcję. Jest ich wiele, a wszystkie są poszukiwanymi okazami zbierackimi. Do nich między innymi należy piękna pięciozłotówka tzw. „Konstytucja”, wybita w r. 1925 według projektu S. Lewandowskiego. Stronę odwrotną tego numizmatu przedstawiamy powyżej. Moneta ta posiada swoją własną historię – nie bardzo jest monetą próbną. Jej oddanie do obiegu było w owym czasie zapowiadane w dziennikach, lecz nie doszło do skutku, bo poniewczasie okazało się, że z „pomyślunkiem” było w mennicy nietęgo. Mianowicie wybito ją ze zbyt wysokiej próby srebra „900” i zbyt ciężką, tak że faktycznie wartość jej przekraczała pięć złotych. Wobec tego zaliczono ją do monet próbnych, oddanych zbieraczom po wyższej cenie. Wybito 1000 sztuk tych monet stemplem wypukłym z obwódką złożoną ze 100 perełek i 1000 sztuk stemplem płaskim z obwódką z 81 perełek. Z tych wypukłych wzięto sto sztuk na monety pamiątkowe, z wybitymi monogramami A. W. – W. G., prezydenta Stanisława Wojciechowskiego i premiera Władysława Grabskiego, oraz z datą 3 maja 1925 r. Są to najdroższe numizmaty Polski międzywojennej.

MONETA PIĘCIOGROSZOWA z roku 1923. Awers: Orzeł stylizowany, nad jego łapami sygnatura artysty „W-J” (W. Jastrzębowski). W otoku: RZECZPOSPOLITA POLSKA 1923. Mosiądz, średnica 19 mm, ciężar 3,00 g.

DWUZŁOTÓWKA z roku 1925. Awers: Orzeł stylizowany. W otoku górą RZECZPOSPOLITA POLSKA; dołem: 1925. Rewers: Popiersie dziewczyny. Autor projektu: T. Breyer (bez sygnatury). Srebro, średnica 27 mm, ciężar 10,0 g (wybita w Anglii w ilości 11 milionów sztuk).

PIĘCIOZŁOTÓWKA z roku 1928. Awers: Orzeł ustawowy – przy łapach cyfry wartości 5 – 5, poniżej w dwóch wierszach: ZŁOTYCH 1928. Rewers: Nike, bogini zwycięstwa, krocząca w prawo. Wybito łącznie w kraju, w Belgii i Anglii 11506000 sztuk. Srebro, średnica 33 mm, ciężar 18,0 g.

Ustawa z dnia 11 stycznia 1924 r. o naprawie państwa i reformie walutowej zapowiedziała ustalenie i wprowadzenie nowego systemu pieniężnego, opartego na monometalizmie złotym. Polska jednostka monetarna stał się „złoty”, podzielony na 100 groszy. Rozporządzenie prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 kwietnia 1924 r. w przedmiocie systemu monetarnego ustaliło, że złoty zawiera 9/31 brama czystego złota, przy czym mają być wybijane monety: złote po 100, 50, 20 i 10 złotych; srebrne: po 5, 2 i 1 złoty; niklowe po 50, 20 i 10 groszy oraz brązowe: po 5, 2 i 1 groszu. Niepodobna pokazać na rycinach wszystkich gatunków pierwszych monet Odrodzonej Polski. Powyżej widzimy jedynie podobizny mosiężnej pięciogroszówki z roku 1923, projektowanej, jak wszystkie monety groszowe, przez W. Jastrzębowskiego (sygnatura W-J), poniżej dwuzłotówkę z r. 1925 projektu T. Breyera i u dołu pięciozłotówkę z Nike, prjektu W. Wittyga. Tylko na tej ostatniej godło państwowe, Orzeł, ma kształt ustawowy. Na pozostałych przeoczono ten ważny szczegół monety państwowej.

Shiver

Padło tu słowo "najdroższa" więc przy okazji przytoczę ostatnie notowania:
odbitka z złocie, znana w jednym egzemplarzu - $218 500
typowa odmiana 81-perełkowa (choć trochę namącili w opsie) - $13 800

Piotr_k84

Shiver a mozęsz podac namiary na jakiej aukcji została ta złota odbitka sprzedana, cchę napisac kilka słów o tej ciekawej monecie i ta informacja i zdjęcie będzie bardzo interesujące.

Shiver

Przeciez głośniejszych aukcji polskich monet ostatnio nie było... Wink

1954, Sotheby, aukcja kolekcji Farouka
2000, CNG Triton IV, aukcja kolekcji Karolkiewicza
2008, Stack's, aukcja kolekcji Belzbergów

Podobnie jak prawie wszystkie międzywojenne odbitki w złocie została wybita na zlecenie Stefana Markowskiego.

Szczegóły dwóch ostatnich notowań oraz zdjęcie można znaleźć wiadomo gdzie.

Piotr_k84

Dziękuję, zapytałem bo przyznam, ze nie wiedziałem.

Nie śledze z każdej aukcji pozycji po pozycji, przykro mi.

Shiver

O aukcjach Stack'sa w styczniu i kwietniu było głośno od września... Wink