Moje ulubione monety - Rzym - I wiek n.e. - Część I

wojtekb4

Pokażę Wam teraz kilka moich monet z Rzymu w I wieku.

1.
[link widoczny dla zalogowanych]

Dupondius Oktawiana Augusta wybity po śmierci Juliusza Cezara.
Awers: CAESARE DIVI F, popiersie Oktawiana w prawo.
Rewers: DIVOS IVLIVS, popiersie Juliusza Cezara w wieńcu laurowym w
prawo.
katalogi: Cr535/1; Syd 1335; RPC 620. RPC 620.

2. [link widoczny dla zalogowanych]

Oktawian August. Semis z brązu, 20,6 mm, 3,47 g. Mennica Philippi (Macedonia)
Awers: VIC - AVG, bogini Nike (Wiktoria) stojąca na globie na lewo, trzymająca wieniec i palmę.
Rewers: COHOR PRAE PHIL, trzy sztandary wojskowe.
SNG ANS 677; SNG Copenhagen 305, BMC 23, SGI 32. August - RPC 1651

Jest to moneta bita dla osadników wojskowych w Philippi - wysłużonych legionistów Juliusza Cezara i Oktawiana Augusta.

Philippi to miejsce w którym ostatecznie pokonano obrońców ustroju republikańskiego w Rzymie. Gdzie Brutus (zabójca Cezara) i Kasjusz (nieprzejednany republikanin), popełnili samobójstwo. To miejsce ziem urodzajnych i bogatych w surowce wybrał cesarz August na osiedlenie weteranów ze swoich wiernych pretoriańskich kohort. Na awersie monety, na postumencie stoi Victoria z wieńcem laurowym i palmową gałązką. Jest to upamiętnienie wspomnianego wyżej zwycięstwa. Na rewersie trzy znaki pułkowe kohort pretoriańskich osiedlonych w tym rejonie.

A tutaj ta sama moneta w bardziej czytelnym stanie:

3.
[link widoczny dla zalogowanych]

A teraz zupełnie inna bajka: Wespazjan i jego młodszy syn Domicjan:

4.
[link widoczny dla zalogowanych]

Srebrny denar cesarza Wespazjana z lat 70-72 n.e. 16-17 mm, 2,60 g.
Awers: IMP CAES VESP AVG P M, popiersie w wieńcu laurowym w prawo.
Rewers: AVGVR u góry, TRI POT na dole, cztery insygnia kapłańskie: simpulum, aspergillum, jug i lituus.
Katalog: RIC II 30 ; RSC 43.

Wespazjan (17 listopada 9 n.e. - 23 czerwca 79 n.e.)
Titus Flavius Vespasianus, urodzony w Falacrinae. Syn Tytusa Flaviusa Sabinusa I i Wespazji Polli, młodszy brat Tytusa Flawiusza Sabinusa II. Cesarz rzymski od 1 lipca 69 do 23 czerwca 79 roku n.e. Odznaczył się w kresie podboju Brytanii (lata 40-te). Po wygaśnięciu, ze śmiercią Nerona, dynastii julijsko-klaudyjskiej, wziął udział w walce o sukcesję i został w 69 roku wybrany na cesarza oraz uznany przez senat. Założyciel dynastii Flawiuszów.
Namiestnikiem Brytanii mianował Juliusza Agrykolę. Zmarł przed zwycięską inwazją Agrykoli na Kaledonię.
Wyróżnił się jako reformator i reogranizator państwowości rzymskiej, umocnił granice cesarstwa. Nakazał usunąć z Rzymu stoików. Jego żoną była Domitilla Starsza - mieli oni 3 dzieci. Jego następcą był starszy syn Tytus (79-81), później władzę objął drugi jego syn - Domicjan, który został zamordowany 23 czerwca 96 roku. Po jego rządach nastąpił okres panowania pięciu dobrych cesarzy.

5.
[link widoczny dla zalogowanych]

Dupondius Domicjana jako cezara przy Wespazjanie. 27-28 mm ; 9,29 g.
Awers: CAESAR AVG F DOMITIAN COS II, popiersie udrapowane w wieńcu laurowym w prawo.
Rewers: FELICITAS PVBLICA SC, Felicitas stojąca z krótkim kaduceuszem i rogiem obfitości.
Katalog: RIC 695 (vesp).

6.
[link widoczny dla zalogowanych]

As Domicjana jako cezara przy Tytusie. Mennica RZym 80-81 r., 27 mm ; 8,36 g.
Awers: CAES DIVI AVG VESP F DOMITIAN COS VII, popiersie w wieńcu laurowym w prawo.
Rewers: Minerwa idąca na prawo z oszczepem I tarczą, w polu S-C.
Katalog: RIC 157 [titus]

W dniu 14 września 81 r. nowym cesarzem został najmłodszy syn Wespazjana - Domicjan. Na początku swego panowania, w 83 r. Domicjan pokierował wyprawą odwetową przeciwko Chattom, którzy w 82 r. zaatakowali terytorium państwa rzymskiego. Armia rzymska składająca się z 9 legionów, pobiła German, a cesarz przyłączył do Rzymu tzw. Agri Decumates, ustalając w ten sposób ostateczną granicę z Germanią. Dzięki zwycięstwu, cesarz nadał sobie przydomek Germanicus.
W 85 r. Domicjan odbył w Rzymie triumf, upamiętniający jego zwycięstwo nad Chattami. W tym roku przyjął także tytuł dożywotniego cenzora. W celu wzmocnienia granicy z plemionami germańskim rozpoczął budowę umocnień zwanych limes Germanicus oraz limes Raeticus. Pas umocnień zaczynał się nieopodal miejscowości Ad Confluntes (Koblencja) a po 540 km, kończył się pod Hienheim.

Po zakończeniu walki na zachodzie, niebezpieczeństwo zrodziło się na terenie prowincji naddunajskich. Szczególnie zagrożoną okazała się Mezja, która atakowały plemiona Roksolanów i Daków, kierowanych przez Decebala. Wojna trwała w latach 85 - 89. Pierwsza faza, defensywna, powstrzymała groźny atak na Mezję, jednakże pokrzepieni tym sukcesem, Rzymianie postanowili zaatakować wroga na jego terytorium, co zakończyło się ich całkowitą klęską. Na teren wojenny udał się sam cesarz. Sytuacja stawała się coraz trudniejsza, tym bardziej iż niepokojące wieści nadchodziły z Panonii, zagrożonej najazdem Jazygów, Markomanów i Kwadów. Domicjan został zmuszony do zawarcia pokoju z Decebalem, którego uznał królem, a ponadto zobowiązał się do wypłacenia corocznego pieniężnego subsydium oraz dostarczenia fachowców do prac fortyfikacyjnych. Układ był nieprzychylnie komentowany przez senat. Po zawarciu pokoju, Domicjan przystąpił do wzmocnienia Panonii i Mezji.
W 88 r. w Germanii Górnej (Germania) wybuchł bunt pod wodzą Antoniusza Saturnina. Wierny cesarzowi pozostał jednakże namiestnik Germanii Dolnej - Lappius Maximus, który w bitwie pod Castellum, pokonał Saturnina.

Rządy Domicjana , przez historyków były uznawane za bardzo okrutne, nie dziwi więc fakt, że już w 87 r. próbowano uwolnić się od tego człowieka. Jednakże zamach, poprzez aktorskie uniesienie jednego z zamachowców, który zapewne chciał w przyszłości podkreślać swoim wnukom, dramatyzm zaistniałej sytuacji i zdobył się na jakże wdzięczną frazę "Oto co posyła Ci senat", spowodował że realizacja misji już po sekundzie, znalazła się w zagrożeniu, by po następnej zamachowiec, sam padł martwy od ciosów zadanych przez straż przyboczną. Można jedynie przypuszczać, zresztą dalszy stosunek Domicjana do senatu, nabrał, jakby to dyplomatycznie określić ochłodzenia, że większość członków tego dostojnego stanu, żyła w ciągłym strachu.

Nieudany w 87 r. spisek na życie cesarza, został zrealizowany dopiero w roku 96. Coraz bardziej napięta sytuacja w Rzymie, związana z ciągłymi podejrzeniami Domicjana, o próbę zgładzenia, wszystkich dostojników, w końcu musiała się tak zakończyć. Jak się miało wkrótce okazać, zamach był silnie powiązany z wydarzeniem z roku poprzedniego. Coraz większa podejrzliwość cesarza, zwróciła się w końcu przeciwko jego rodzinie. Za bezbożność, a raczej sprzyjanie chrześcijaństwu (podobno), skazał na śmierć stryjecznego brata - Flawiusza Klemensa, a jego żonę, swoją zaś kuzynkę - Domitilię - na bezludną wyspę. Na odpowiedź nie należało długo wyczekiwać. Do zamachu na życie cesarza doszło 18 września 96 r.

"Co do spisku i rodzaju morderstwa, takie rozeszły się wiadomości. Spiskowcy wahali się, kiedy i w jaki sposób napaść na Domicjana, tj. czy w czasie kąpieli, czy posiłku. Wówczas Stefanus, zarządca dworu Domicylli, właśnie oskarżony o .przywłaszczenie pieniędzy, dał pomysł i ofiarował pomoc. Oto przez kilka dni przedtem chodził z lewym ramieniem obwiniętym wehią i bandażem, niby z powodu skaleczenia, właściwie dla odwrócenia podejrzeń; w chwili zbliżającego się mordu, wsunął tam sztylet. On to oznajmił, że ma doniesienie w sprawie spisku, i dlatego został przez Domicjana przyjęty. Gdy cesarz czytał ze zdziwieniem wręczone mu pismo, ten go pchnął w okolicę pachwiny. Ranny Domicjan usiłuje się bronić. Wówczas napadli nań: ordynans Klodianus, Maksym, wyzwoleniec Parteniusza, Satur, mający nadzór nad pokojowcami, i kilku gladiatorów. Wspólnie go zakłuli siedmioma pchnięciami. Ale młody niewolnik, który przebywając wedle zwyczaju w jego sypialni dla opieki nad Larami, był świadkiem morderstwa, to jeszcze opowiadał. Domicjan zaraz po pierwszym ciosie rozkazał mu natychmiast wydobyć sztylet ukryty pod poduszką i zawołać służących. Lecz on znalazł pod poduszką tylko rękojeść, a wszystkie drzwi zastał zamknięte. Domicjan tymczasem chwycił Stefanusa, powalił na ziemię i długo się z nim szamotał, usiłując bądź wyrwać mu sztylet z ręki, bądź poranionymi palcami oczy mu wydrapać." (Swetoniusz, Żywoty Cezarów, Domicjan, 17).

wojtekb4

Ciąg dalszy Rzym I wiek:

7.
[link widoczny dla zalogowanych]

Klaudiusz 41 N.E. - 54 N.E. As z brązu, średnica 28 mm., waga 8,88 g.
Awers: TI CLAVDIVS CAESAR AVG P M TR P IMP, głowa w lewo.
Rewers: LIBERTAS AVGVSTA S-C, Libertas stojąca na wpros.
Katalog: Cohen 47. RIC 97. Sear5 #1859.

8.
[link widoczny dla zalogowanych]

As z brązu, o średnicy ok. 26 mm; 7,34 g. , mennica Rzym.
Awers: IMP NERO CAESAR AVG GERMANIC, popiersie w wieńcu laurowym w prawo.
Rewers: Wiktoria w pionie frunąca na lewo, litery S-C po bokach.
Katalog: BMC 250. Cohen 300. RIC 368.

9.
[link widoczny dla zalogowanych]

Kwadrans lub semis Trajana bity w mennicy Rzym w latach 98-103 n.e. 16-17 mm , 3,41 g.
Awers: IMP-CAES-NERVA-TRAIAN-AVG, popiersie w prawo w wieńcu laurowym.
Rewers: brak legendy, wilczyca stojąca - pochylona na lewo, na odcinku: S.C.
Katalogi: RIC 694, BMC 1061, S 3246, C 340.

I ta sama moneta w nieco lepszym stanie:

[link widoczny dla zalogowanych]

wojtekb4

Nieco osobistych refleksji o tych monetach:

Część z nich to niezbyt czytelne wycieruchy, dlatego trzeba tu zastosować sprawdzona metodę Wojtka-Maćka (patent TPZN Laughing

) pokazując tą samą monetę w stanie katalogowym.

Ad. 1:
Na zdjęciu wyżej ma grubą, świecącą patynę. To zdjęcie z aukcji. natomiast na moim skanie wyglada tak:

[link widoczny dla zalogowanych]

Zastanawiam się, czy nie zrobić jej lekkiego czyszczenia elektrolizą, podobnie jak u Maksymiana Maćkowego.

Domicjany Ad. 5 i 6 w katalogach wyglądają następująco:

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

A Klaudiusz Ad7 i Neron Ad8 ? Cóż, nie ukrywajmy, to wycieruchy. Ale to jednak boski Klaudiusz, nie ma to tamto.
W stanie znakomitym wygląda tak:

[link widoczny dla zalogowanych]

Neron był jedną z moich pierwszych monet zakupionych "hurtem" jako wykopki. Pisałem już o tym wcześniej w "Jak to się u mnie zaczęło". No i oczywiście, jako początkujący, wyczyściłem go skutecznie z wszelkiej patyny na błyszczącą "klamkę". Co doskonale widać. Ale mam do niej sentyment i niech taka już pozostanie. A powinna wyglądać tak:

[link widoczny dla zalogowanych]

nabializm

Bardzo ciekawy artykuł

zachęcam do przeczytania też interesującego artykułu Pana Lecha Brywczyńskiego:
Kult Domicjana w poezji Stacjusza
fragment
Jednym z pierwszych cesarzy, którzy oficjalnie wspierali kult swojej osoby i nadawali mu religijny charakter, był syn Wespazjana, Domicjan, panujący u schyłku I w. n.e. Dawna historiografia przedstawiała Domicjana jako despotę i tyrana, współczesne badania wykazały jednak, że był to obraz tendencyjny, wykreowany przez jego politycznych przeciwników z grona senatorskiej elity. Domicjan owszem, umacniał swoją władzę, ale równocześnie budował drogi, porządkował sprawy miast, prowadził zwycięskie wojny i realizował rozsądną politykę gospodarczą.
[link widoczny dla zalogowanych]